مشاوره‌ی مدیریت دارایی‌های فیزیکی

«چرا، با وجود کثرت و تنوع بسیار زیاد منابع و دارایی‌ها در این سرزمین، وضعیت عمومی اقتصاد و روند توسعه‌ی کشور ما همواره با چالش‌های جدی مواجه بوده است؟»

این یکی از پرسش‌هایی است که طی دهه‌های اخیر ذهنیت جمعی ما ایرانیان را به‌شدت به خود مشغول کرده و بارها آن را از خود یا دیگران پرسیده‌ایم. بی‌گمان، یک پاسخ‌ بسیار جدی و مقبول به این پرسش این است که ما داشته‌ها یا دارایی‌های خود را درست مدیریت نمی‌کنیم. مدیریت بهینه‌ی دارایی‌ها و خلق بیش‌ترین ارزش ممکن از آن‌ها امروزه دغدغه‌ی بسیاری از جوامع، دولت‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های انتفاعی و غیرانتفاعی در سراسر جهان است و به یک رشته‌ی تخصصی مدیریتی تبدیل شده است.

طی چهار دهه‌ی اخیر، رشد و توسعه‌ی رشته‌ی مدیریت دارایی در سطح بین‌المللی با شتابی روزافزون جریان داشته است؛ انجمن‌ها، مؤسسه‌ها، دانشگاه‌ها، مجامع و نهادهای گوناگون دولتی و غیردولتی، در زمینه‌ی توسعه و ترویج دانش و مدل‌های عملیاتی و کاربردی مدیریت دارایی تلاش‌های گسترده و ارزش‌مندی داشته‌اند و آن‌ها را برای افزایش بهره‌وری دارایی‌های فیزیکی به کار گرفته‌اند. خوش‌بختانه، در کشور ما نیز طی چند سال اخیر گرایش به رویکرد مدیریت دارایی با سرعت نسبتاً مقبولی رشد و گسترش یافته است. بسیاری از متولیان زیرساخت‌های حیاتی ملی (National Critical Infrastructures)، و مدیران و صاحبان صنایع بزرگ نیز، تا حدود زیادی اهمیت و جایگاه مدیریت دارایی‌های فیزیکی را درک کرده‌اند.

موسسه‌ی ایزو در استاندارد سری ۵۵۰۰۰ مدیریت دارایی را چنین تعریف کرده است: «فعالیت هم‌آهنگ سازمان برای تحقق ارزش از دارایی‌ها». بنابراین، مدیریت دارایی‌های فیزیکی بر موضوع خلق ارزش از طریق این دارایی‌ها تمرکز دارد و با نگاهی کل‌نگر چرخه‌ی کامل عمر این دارایی‌ها را مورد توجه قرار می‌دهد. مشاوران حقیقی و حقوقی ما در سازمان مدیریت صنعتی ایران می‌توانند شما را در استقرار و پیاده‌سازی نظام مدیریت دارایی همراهی کنند و راهکارها و سازوکارهای کارآمد و اثربخشی در همه‌ی مراحل چرخه‌ی عمر دارایی‌های فیزیکی (اکتساب، بهره‌برداری، نگه‌داشت، کنارگذاری) ارائه دهند که به ایجاد توازن میان ریسک، هزینه و عملکرد این دارایی‌ها و ثروت‌آفرینی و خلق ارزش بیش‌تر از طریق آن‌ها منجر شود. 

ما بر این باوریم که مدیریت بهینه دارایی های فیزیکی یکی از حلقه های مفقوده مدیریت ارزش در زیرساخت های حیاتی ملی، صنایع تجهیز-محور و همه کسب و کارهایی است که وابستگی زیادی به عملکرد این دارایی ها دارند. 

ما چگونه شما را راهنمایی می‌کنیم؟

امروزه مدیریت نظام‌مند، استاندارد و اثربخشِ دارایی‌های فیزیکی (بر اساس روش‌های علمی و منطبق با مدل‌ها و استانداردهای معتبر بین‌المللی) نیازمند تمهیداتی است که ممکن است بسیاری از سازمان‌ها با آن‌ها آشنا نباشند.

طی سه دهه‌ی اخیر و هم‌گام با روند پرشتاب تحولات تکنولوژیک، شمار زیادی از سازمان‌‌های معتبر بین‌المللی به تجدیدنظر اساسی و حتی گذار پارادایمی در زمینه‌ی مدیریت دارایی‌های خود (از جمله دارایی‌های فیزیکی) روی آورده‌اند و به‌‌خوبی دریافته‌اند که با روش‌های قبلی جایگاه مناسبی در میدان رقابت بین‌المللی نخواهند داشت. ما نیز بر این باوریم که مدیریت بهینه‌ی دارایی‌های فیزیکی یکی از حلقه‌های مفقودِ مدیریت ارزش در زیرساخت‌های حیاتی ملی، صنایع تجهیزمحور و همه‌ی کسب‌و‌کارهایی است که وابستگی زیادی به عملکرد این دارایی‌ها دارند.

بنابراین، چنان‌چه تاکنون و به هر دلیلی در مورد مدیریت دارایی‌های فیزیکی خود چاره‌ای اساسی نیندیشیده‌اید ــ و نیز اگر از برخی مدل‌ها و استانداردهای مدیریت دارایی استفاده کرده‌اید، ولی نتایج دلخواه‌تان محقق نشده است ــ ما برای گشودن مسیری نو در سفر مدیریت دارایی شما آماده‌ایم و در فراهم‌آوردن تمهیدات لازم برای این سفر طولانی و پر از فراز و نشیب با شما خواهیم بود. 

چه زمانی به مشاور مدیریت دارایی فیزیکی نیاز دارید؟

• ·   در سازمان شما، توجیه اثربخشیِ هزینه‌­های سازمان برای ذی‌نفعان کلیدی (مشتریان، سازمان‌های دولتی، مراجع قانون‌گذاری، سهام‌داران و غیره) دشوار است؛
• ·      کارکنان مالی/ بازرگانی و فنی/مهندسی و بخش‌های مختلف سازمان، به یک زبان مشترک گفت‌وگو نمی‌کنند و این موجب تأخیرها، سرخوردگی­‌ها و از دست رفتن فرصت‌ها می‌شود؛
• ·     مدیریت ریسک پراکنده و ناهماهنگ است و بخشی نظام‌­مند از فرآیندهای معمول و متداول تصمیم‌سازی محسوب نمی‌شود. در مقولات ایمنی، مدیریت محیط زیست، قابلیت اطمینان/پایاییِ عملکرد دارایی‌ها و مدیریت ریسک سازمانی، رویکرد‌های مختلفی استفاده می‌شود؛
• ·   فرهنگ سازمانی پاره‌پاره و نامنسجم است (هر یک از واحدها جداگانه و بر اساس برنامه‌ها و سنجه‌های عملكردی خاص خود کار می‌کنند و این موجب تعارض و بی انگیزگی می‌شود)؛
• ·    هزینه‌های عملیاتی از کاراییِ لازم برخوردار نیستند و تیم‌های زیادی، بدون توجه به هم‌سوییِ اهداف و منابع، در رقابت با یک‌دیگر و مشغولِ دوباره­‌کاری هستند؛
• ·      به‌رغم افزایش میزان ‌سرمایه‌گذاری روی دارایی‌ها، موارد غافلگیرکننده و حوادث زیادی پیش می­‌آیند که نیازمند اقدامات تاکتیکیِ «مقابله اضطراری» (اصطلاحاً آتش‌نشانی) هستند؛
• ·  برای مواجهه با شکاف­های موجود بین ظرفیت و توان‌مندی کنونیِ دارایی‌های سازمان با انتظارات میان‌مدت و بلند‌مدت سازمان از این دارایی‌ها، استراتژی روشن و شفافی وجود ندارد؛
• ·   در این‌که کدام پروژه‌ها و با چه درجه‌­ای از فوریت باید اجرا شوند، با فقدان و یا ناهماهنگی طرح‌های بلندمدت ‌سرمایه‌گذاری و طرح‌های توجیهی کسب‌و‌کار مواجه هستید؛
• ·    سبد دارایی‌های سازمان فرسوده و کهنه است و یا فن‌آوری به‌کاررفته در آن منسوخ، و بنابراین نیازمند سرمایه‌گذاری مجدد و هنگفت است. اما منابع مالی و بودجه‌های تخصیصی محدودند و هیچ فرآیندی نیز وجود ندارد که ارزیابی کند کدام‌ ‌سرمایه‌گذاری‌ها مهم‌تر و اضطراری هستند؛
• ·    هیچ منبع اطلاعاتی واحد و موثقی وجود ندارد که نشان دهد واقعاً چه دارایی‌هایی، در چه وضعیتی، با چه کارکردهایی و در کجا موجود هستند. داده‌ها و اطلاعات موجود بسیار پراکنده، به‌روزرسانی‌نشده و غیر قابل اعتماد هستند؛
• ·    تلاش‌های قبلی برای استفاده از مدل‌های مدیریت دارایی و یا پیاده‌سازی نظام مدیریت دارایی موفقیت‌آمیز نبوده و به نتایج مطلوبی نیانجامیده است؛

ما می‌توانیم با بهره‌گیری از مجراها و بسترهای نوین ارتباطی و بهترین مشاوران و صاحب‌نظران حوزه‌ی مدیریت دارایی، برای یافتن مسیر صحیح سفرِ مدیریت دارایی، راهنمایی امین و دلسوز برای سازمان شما باشیم. مدیریت دارایی سفری بی‌پایان و پرفراز و نشیب است که کام‌یابی و موفقیت در آن مستلزم شناخت صحیح مسیر و تجهیز و تدارک دانش و مهارت‌های تخصصی مورد نیاز برای طی این مسیر است.

می‌توانید در ابتدای کار طی یک یا دو جلسه‌ی رایگان از راهنمایی و مشاوره‌ی کارشناسان ما برای آغاز سفر مدیریت دارایی و شناخت پیش‌نیازها و چالش‌های پیشِ رو بهره‌مند شوید. 

سفر مدیریت دارایی سفری بی پایان و پرفراز و نشیب است که کامیابی و موفقیت در آن مستلزم شناخت صحیح مسیر و تجهیز و تدارک دانش و مهارت های تخصصی مورد نیاز برای طی این مسیر است. سازمان مدیریت صنعتی ایران با بکارگیری بهترین ظرفیت های علمی و تخصصی کشور، آماده همراهی همه سازمان های ایرانی در این سفر حیاتی و تحول آفرین است.

مبانی فکری و نگرش ما در حوزه مدیریت دارایی فیزیکی چیست؟

ما بر این باوریم که روند توسعه‌ی اقتصادی و صنعتی ایران با توجه به شرایط و اقتضائات محیطی (محیط ملی و محیط بین‌المللی) مستلزم تجدیدنظر اساسی و بعضاً گذارهای پارادایمی در برخی از حوزه‌های مدیریتی است. یکی از مهم‌ترین این حوزه‌ها «مدیریت دارایی» است. استفاده از الگوها و مدل‌های معتبر و علمی، و حرکت در چارچوب الزامات و خطوط راهنمای استانداردهای پذیرفته‌ی بین‌المللی، مبنای اصلی نگرش ما در حوزه‌ی مدیریت دارایی است.

مبنای طراحی و پیاده‌سازی خدمات ما مدلی مفهومی است که تعداد زیادی از صاحب‌نظران و شرکت‌های معتبر بین‌المللی در حوزه‌ی مدیریت دارایی آن را با همکاری و هدایت «مؤسسه‌ی مدیریت دارایی بریتانیا»

(Institute of Asset Management; IAM) توسعه داده‌اند. این مدل بین‌المللی، که در حال حاضر برخی وزارت‌خانه‌های کشور ما نیز رسماً آن را مدل مرجع شناخته‌اند، رشته‌ی مدیریت دارایی را در ۶ گروه موضوعی، و در قالب ۳۹ موضوع، مدل‌سازی و تبیین کرده است.

برای مثال، ارزیابی مقدماتی یا جامع سطح بلوغ مدیریت دارایی (AM Maturity Level Assessment) که یکی از موارد اساسی بسته‌ی جامع خدمات ماست، کاملاً منطبق بر مدل مفهومی IAM است و همه‌ی ۶ گروه موضوعی و ۳۹ موضوع مدیریت دارایی را پوشش می‌دهد.

از سوی دیگر، مرجع ما در استقرار و پیاده‌سازی نظام مدیریت دارایی استانداردهای سری ایزو-۵۵۰۰۰ و الزامات و خطوط راهنمایی است که در مجموعه‌ی این استانداردها ارائه شده است. بر اساس این استاندارد، چهار مفهوم بنیادین مدیریت دارایی عبارت‌اند از: «ارزش»، «هم‌سویی»، «رهبری»، و «تضمین». این اصول چهارگانه، در کنار نگاه جامع به فعالیت‌های چرخه‌ی عمرِ یک دارایی و الگوهای تصمیم‌سازی در مدیریت دارایی، چارچوب و بنیان نظری فعالیت‌های ما را تشکیل می‌دهند. 

خدمات و محصولات ما در دو دسته‌ی کلی ارائه می‌شود. دسته‌ی اول خدماتی هستند مرتبط با فرآیندهای استقرار، پیاده‌سازی، بهبود و نگه‌داشتِ نظام مدیریت دارایی. دسته‌ی دوم بیش‌تر معطوف به خود دارایی‌های فیزیکی هستند، و عبارت‌اند از: ارزیابی درجه‌ی حیاتی‌بودن و ریسک دارایی، سامانه‌ی ثبت اطلاعات دارایی، ارزیابی و تحلیل پایایی، تحلیل آسیب‌پذیری و تاب‌آوریِ دارایی، نگه‌داشت و بهینه‌سازی دارایی، و مواردی از این قبیل.

خدمات مرتبط با نظام مدیریت دارایی

1. مشاوره‌ی مقدماتی و کمک به تدوین سند درخواست پروپوزال (RFP)؛
2. طراحی ساختار حکم‌رانی و سازمانی مدیریت دارایی؛
3. ارزیابی سطح بلوغ مدیریت دارایی (ارزیابی وضع موجود)؛
4. طراحی و ترسیم نقشه‌ی راه سفر مدیریت دارایی بر اساس نتایج ارزیابی بلوغ؛
5. تدوین سند خط مشی مدیریت دارایی (AM Policy)؛
6. تدوین سند طرح استراتژیک مدیریت دارایی (SAMP)؛
7. تدوین نظام‌نامه‌ی مدیریت دارایی (Asset Management System Manual)؛
8. تدوین طرح‌نامه‌های مدیریت دارایی (Asset Management Plans)؛
9. طراحی، بازطراحی و بهبود فرآیندهای مدیریت دارایی؛
10. تدوین طرح‌نامه‌ی شایستگی‌ها و توان‌مندی‌های مدیریت دارایی؛
11. آماده‌سازی سازمان برای ممیزی ایزو-۵۵۰۰۱ و دریافت گواهی‌نامه.

خدمات مرتبط با خود دارایی‌های فیزیکی

1. ثبت اطلاعات دارایی‌ها (Asset Register)؛
2. تحلیل درجه‌ی حیاتی‌بودن (Criticality Analysis)؛
3. ارزیابی وضعیت دارایی (Condition Assessment)؛
4. ارزیابی و تحلیل ریسک دارایی (Risk Assessment &Analysis)؛
5. تحلیل میزان آسیب‌پذیری و تاب‌آوری (Vulnerability & Resiliency Analysis)؛
6. نگه‌داشت مبتنی بر پایایی (Reliability Centered Maintenance, RCM)؛
7. پایش وضعیت (Condition Monitoring, CM)؛
8. بهینه‌سازی نگه‌داشت پیش‌گیرانه (Preventive Maintenance Optimization, PMO)؛
9. تعدیل و مدیریت ریسک (Risk Mitigation & Management)؛
10. هزینه‌سنجی چرخه‌ی عمر دارایی (Life cycle costing, LCC).
11. برنامه ریزی سیستم های اطلاعاتی حسابداری